Tết Trung thu là một trong những lễ hội truyền thống lớn và độc đáo. Tuy nhiên, mỗi quốc gia với đặc trưng riêng về văn hóa lại có cách khác nhau để chào đón dịp lễ này.
VIỆT NAM
Tết Trung thu là một trong những lễ hội cổ truyền của Việt Nam, được coi là “Tết thiếu nhi”, nên vào dịp này, trên đường phố thường bày rất nhiều đèn lồng, đèn ông sao, trống, mặt nạ, đầu sư tử… đều là những món đồ chơi cho trẻ em. Vào đúng ngày 15/8 âm lịch, các gia đình hay các khu phố sẽ có chương trình vui Trung thu, phá cỗ cho trẻ em với các chương trình văn nghệ, trò chơi và mâm ngũ quả, thường bao gồm bưởi, hồng và bánh Trung thu để cúng rằm... Sau đó, mọi người cùng nhau rước đèn, xem múa lân, ngắm trăng và phá cỗ.
Không chỉ những đoàn lân trình diễn công phu của người lớn và các đoàn lân trẻ em cũng rất được chào đón. Khi các em nhỏ múa lân và gõ cửa từng nhà, người ta sẽ thưởng cho đoàn lân chút tiền lẻ để cầu may.
Trong bữa cơm đoàn viên ngày Trung thu, các gia đình Việt Nam sẽ cùng nhau chuyện trò, hàn huyên, con cháu chúc sức khỏe ông bà. Đặc biệt, việc thưởng thức những miếng bánh nướng, bánh dẻo với trà đặc chính là nét đẹp văn hóa đã được duy trì qua nhiều thế hệ người Việt Nam mỗi dịp Trung thu.
TRUNG QUỐC
Trung thu là lễ hội lớn thứ hai ở Trung Quốc, chỉ sau Tết Nguyên đán. Tết Trung thu bắt nguồn từ thời nhà Chu (1046 - 256 TCN), khi người dân nhận ra chu kỳ của mặt trăng có ảnh hưởng với vụ mùa và bắt đầu tổ chức lễ hiến tế vào ngày trăng tròn tháng 8 âm lịch.
Ngày nay, đối với người Trung Quốc, Tết Trung thu cũng là Tết Đoàn viên, là dịp để các thành viên trong gia đình sum họp, quây quần bên nhau. Tuy trên mỗi vùng miền của quốc gia rộng lớn này có những phong tục đón Tết Trung thu khác nhau nhưng nhà nào cũng sẽ treo lồng đèn đỏ, múa lân, ăn bánh nướng và ngắm trăng như nhau. Một số địa phương còn tổ chức lễ hội rước đèn lồng, múa lân và múa sư tử... hay tế trăng, thả đèn hoa đăng, giải câu đố... Trẻ em Trung Quốc cũng sẽ tham gia các đoàn múa lân và vui chơi trong đêm trăng rằm.
Món ăn truyền thống trong ngày Tết Trung thu ở Trung Quốc chính là nguyệt bính, bánh có hình tròn tượng trưng cho sự vẹn tròn, viên mãn. Nguyệt bính của người Trung Quốc rất giống bánh Trung thu của người Việt với phần vỏ mỏng, nhân hạt sen, đậu xanh, trứng muối… Ở mỗi vùng của Trung Quốc thì món bánh truyền thống này sẽ có sự biến tấu khác nhau.
NHẬT BẢN
Dù hiện tại Nhật Bản không còn sử dụng lịch âm, người dân xứ sở Phù Tang vẫn tổ chức Tết Trung thu hai lần mỗi năm. Lần đầu tiên được gọi là Zyuyoga gắn liền với phong tục ngắm trăng Otsukimi thường được diễn ra vào ngày 15/8; lần thứ hai tổ chức gọi là Zyusanya vào ngày 13/10. Theo tục lệ, nếu ai đã dự hội trăng đầu thì phải dự hội răng sau nếu không muốn gặp xui xẻo.
Lễ ngắm trăng Otsukimi diễn ra nhằm tôn vinh mặt trăng mùa thu, vào thời điểm trăng tròn nhất theo quan niệm của người Nhật. Trong dịp lễ này, người Nhật sẽ ngắm trăng, thưởng thức các món ăn truyền thống và tham gia các trò chơi vui nhộn.
Món ăn truyền thống thường sử dụng ở Nhật trong ngày 15/8 là hạt dẻ, khoai lang, khoai môn, bí ngô, các loại mì như soba, ramen và đặc biệt là bánh tsukimi dango. Bánh tsukimi dango tròn mềm tượng trưng cho mặt trăng làm từ bột nếp và mật ngọt, thường được xiên vào que tre và nướng cho nóng giòn trước khi thưởng thức và uống kèm trà xanh.
Người Nhật sẽ bày bánh tsukimi dango theo hình tam giác cùng bình cỏ susuki trên kệ gỗ, sau đó đặt ở nơi nào có thể vừa thưởng thức vừa ngắm trăng rõ nhất. Trẻ em Nhật Bản, nhất là các bé trai, thường được cha mẹ sắm cho những chiếc đèn lồng cá chép, tượng trưng cho nghị lực, trí tuệ, lòng quả cảm và sự nhẫn nại, để tham gia vào hội rước đèn.
THÁI LAN
Tết Trung thu ở Thái Lan được gọi là “lễ cầu trăng”, tổ chức vào đúng ngày 15/8 âm lịch. Trong đêm Trung thu ở Thái, tất cả già trẻ gái trai đều phải tham gia lễ cúng trăng, mọi người sẽ ngồi quây quần bên bàn thờ Quan Thế Âm Bồ Tát và Bát Tiên để cầu nguyện những điều tốt đẹp nhất.
Phía trên bàn thờ sẽ bày quả đào và bánh trung thu. Người Thái tin làm vậy Bát Tiên sẽ giúp mang đào tới cung trăng để chúc thọ Quan Âm, và các vị thần tiên sẽ ban phước lành cho mọi người. Vì vậy, bánh trung thu ở Thái Lan có hình dạng giống quả đào. Trong ngày này, người Thái cũng thường ăn bưởi - loại quả tượng trưng cho sự viên mãn, xum vầy và ngọt ngào.
HÀN QUỐC
Ngày Rằm tháng 8 ở Hàn Quốc có tên Chuseok. Vào dịp quan trọng này, người Hàn Quốc sẽ được nghỉ 3 ngày (14, 15 và 16 tháng 8 âm lịch) để về nhà và tề tựu bên những người thân yêu và gửi cho bạn bè, người thân của họ những món quà xuất phát từ tấm lòng.
Trong ngày lễ Chuseok, người Hàn sử dụng các sản phẩm mới gặt hái được như thịt, cá, rau, hoa quả, bánh gạo... để chế biến các món ăn thành kính dâng lên tổ tiên, còn trẻ em thì mặc trang phục truyền thống như người lớn, được vui chơi và ăn bánh trung thu.
Bánh trung thu Hàn Quốc gọi là songpyeon, được làm từ bột gạo, đậu xanh, đường và lá thông, có hình trăng khuyết hoặc hình bán nguyệt chứ không phải hình tròn hoặc vuông như bánh trung thu ở nhiều nước châu Á. Ngoài màu trắng truyền thống, bánh còn được biến tấu với nhiều màu sắc sặc sỡ như xanh, vàng, hồng…
Chúc các bạn có ngày Tết đoàn viên vui vẻ và ấm áp bên gia đình!